Vervolg artikel:
Penders, Jean, "Wie weet is het halve werk al gedaan.
Wordt het Utrechts Documentatiesysteem een nationaal kennisinstituut?".
naar internet. Wel zijn alle beschrijvingen van straten door N. van der Monde uit het midden van de 19de eeuw integraal op de site te zien, evenals alle beschrijvingen van middeleeuwse huizen te Utrecht door C.L. Temminck Groll. De eerste publicatie is auteursrechtenvrij, de tweede auteur gaf expliciet toestemming voor deze ‘nieuwe publicatie’. Als Utrechtse voorbeelden van de beoogde werkwijze zijn nu op documentatie.org te vinden: de Ambachtstraat, het Domplein, de Oudegracht tot en met nummer 100 en de huizen van Het Utrechts Monumentenfonds. Dit geeft een afspiegeling van wat nu al per pand in de klappers te vinden is: onder meer alle redengevende beschrijvingen van rijks- en gemeentelijke monumenten, alle formulieren van het MIP, alle bouwtekeningen (binnen de singels) van 1852 tot 1907, alle relevante passages uit verslagen van de Gemeentelijke Monumentencommissie en de Commissie Welstand en Monumenten, brieven uit archieven van actiegroepen en passages uit talloze publicaties.
De topografische equivalent van de genoemde ‘zoekplaat’ vormt de stadsplattegrond, nu dus bedoeld voor het vinden van een onbekend adres. Voor de Oude Stad van Utrecht is deze al beschikbaar. Werkwijze: type plattegrond Utrecht en kies rechtsboven ‘afbeeldingen’. De plattegrond van de stad kan dan aangeklikt worden. Klik door naar het centrum en naar het aldaar gezochte gedeelte. De huisnummers zijn dan duidelijk te lezen en aanklikbaar: zo komt alle aanwezige informatie over het adres op het scherm. Klik op het scrollmenu en blader door de aanwezige pagina’s. Verschijnt er echter ‘geen resulaten’, kies dan een ander trefwoord (bijvoorbeeld de straatnaam) of reis naar Utrecht om in de klappers te bladeren: daar zal nog jaren veel te vinden zijn wat nog niet is ingevoerd.
De opzet van het UDS is niet ideaal. Het systeem biedt niet het antwoord op alle vragen: andere sites zijn soms beter toegerust voor specifieke vakgebieden. Door samenwerking wordt hier deels in voorzien. Het grootste nadeel van de gekozen werkwijze is echter de bewerkelijkheid. Bij deze wijze van automatiseren gaat niets automatisch. Alles is hand- en denkwerk, dus alleen uitvoerbaar in de vorm van vrijwilligerswerk, ondersteund door professionele begeleiding. Door de afwijkende opzet is het systeem complementair ten opzichte van andere informatiesystemen.
Tot slot
Voor de ontsluiting van de culturele rijkdom van Nederland biedt internet geweldige kansen. Daaraan wordt op vele plaatsen gewerkt. Wie neemt daarbij de touwtjes in handen? Welke centrale instantie heeft het alomvattend overzicht? Het blijkt dat alleen al de topografisch bepaalde gegevens moeilijk centraal zijn aan te sturen. Voor Utrecht lukt dat in Utrecht best. De collecties in Zeist getuigen daarentegen van heel wat misverstanden over adressen in Utrecht.
Kun je heel Nederland wel centraal overzien? Moet je dat willen? Soms wel, maar samenwerking met lokale initiatieven is vaak vruchtbaarder. Een historische vereniging, een enthousiaste afdeling Cultuur op een gemeentehuis zijn vaak beter in staat op internet informatie aan te bieden die de betrokkenen aanspreekt. www.documentatie.org wil één van de sites zijn die de weg wijzen naar hun informatie. Daarbij dienen géén beperkingen opgelegd te worden aan de technische opzet, noch aan de vormgeving van de samenwerkende sites. Dat tast al snel het gevoel van zelfstandigheid, van
Zie verder volgende kaart